Τις τελευταίες ημέρες η περιοχή μας δοκιμάζεται από τα έντονα πλημμυρικά φαινόμενα. Πλήθος συνανθρώπων μας έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τις κατοικίες τους, ενώ ολόκληρη η Θεσσαλία καλείται να διαχειριστεί τις συνέπειες αυτού του φαινομένου. Μια τέτοιου είδους φυσική καταστροφή δεν μπορεί παρά να αφήσει μεγάλο ψυχικό αποτύπωμα στις ζωές των ανθρώπων, οι οποίοι καλούνται να διαχειριστούν σημαντικές αλλαγές σε μικρό χρονικό διάστημα. Συναισθήματα όπως αγωνία, φόβος, αβεβαιότητα και θυμός είναι εύλογο να υπερισχύσουν το πρώτο διάστημα μετά την εκδήλωση ενός τέτοιου φαινομένου.
Ανάμεσα στους πληγέντες βρίσκονται και πολλά παιδιά τα οποία μαζί με τους ενήλικες καλούνται να διαχειριστούν τις συνέπειες αυτής της φυσικής καταστροφής. Εγείρονται λοιπόν ερωτήματα σχετικά με πως μπορούν οι γονείς να επικοινωνήσουν με τα παιδιά τους σχετικά με τα συγκεκριμένα γεγονότα και να τα υποστηρίξουν.
Είναι σημαντικό οι γονείς να διαχειριστούν τα δικά τους δύσκολα συναισθήματα και να μην μεταφέρουν τον πανικό τους στο παιδί. Η διερεύνηση των πληροφοριών που γνωρίζει το παιδί/έφηβος αποτελεί το πρώτο βήμα της επικοινωνίας σχετικά με μία φυσική καταστροφή. Παράλληλα, η ειλικρίνεια, η τρυφερότητα, η εγγύτητα και η ζεστασιά είναι απαραίτητα συστατικά για την δημιουργία ενός ασφαλούς πλαισίου, μέσα στο οποίο τα παιδιά και οι έφηβοι θα καταφέρουν να διαχειριστούν τις τόσο απότομες μεταβάσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι η συζήτηση με το παιδί θα ήταν καλό να γίνεται με βάση την ηλικία του. Δεδομένου αυτού, αναφερόμαστε σε παιδιά μικρότερης ηλικίας με απλά λόγια και χωρίς πολλές λεπτομέρειες, ενώ γινόμαστε περισσότερο αναλυτικοί με τους εφήβους. Τέλος, προσπαθούμε να εστιάσουμε με αισιοδοξία στα θετικά και στα βήματα αποκατάστασης που πραγματοποιούνται σταδιακά.
Η συναισθηματική έκφραση μέσα από το παιχνίδι και τις καλλιτεχνικές δραστηριότητες αποτελεί σημαντική διέξοδος για τους ανηλίκους και δυνατότητα διαχείρισης των δύσκολων συναισθημάτων που είναι πιθανό να προκύψουν. Παράλληλα, η επαφή με συνομηλίκους και η συμμετοχή σε ομαδικές δραστηριότητες μπορούν να μειώσουν την απομόνωση και να αποτελέσουν πηγή ιδεών και προτύπων για την διαχείριση δυσκολιών. Σε περιπτώσεις μετεγκατάστασης της οικογένειας μεταφέρουμε αγαπημένα αντικείμενα του παιδιού/εφήβου, εφόσον αυτό είναι δυνατό και προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μία σταθερή καθημερινή ρουτίνα. Αναφορικά με τα παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας, η συμμετοχή σε εθελοντικές δράσεις αποτελεί ένα σημαντικό μέσο για την ενίσχυση της ελπίδας και της ψυχικής ανθεκτικότητας, ενώ ταυτοχρόνως δίνει την δυνατότητα στα παιδιά να γίνουν μέρος της λύσης.
Δίνουμε χρόνο στα παιδιά/εφήβους να διαχειριστούν τις πληροφορίες και να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες και παρατηρούμε οποιαδήποτε διαφορά προκύψει στη συμπεριφορά τους. Οι αλλαγές στη συμπεριφορά παιδιών και εφήβων που είναι πιθανό να προκύψουν μετά από την έκθεση σε φυσικές καταστροφές εντοπίζονται τόσο σε σωματικό επίπεδο (ταχυκαρδία, πόνοι σε διάφορα σημεία του σώματος, ζαλάδα κ.α), όσο και σε συναισθηματικό επίπεδο (εκρήξεις θυμού, κλάμα, απόσυρση, εσωστρέφεια κ.α). Παράλληλα, είναι πιθανό να εμφανιστούν δυσκολίες στον ύπνο ή/και εφιάλτες, αλλά και παλινδρόμηση σε κάποιο προηγούμενο αναπτυξιακό στάδιο (φόβοι, ενούρηση κ.α). Σε περίπτωση που κάποια από τις αντιδράσεις του παιδιού/εφήβου σας προβληματίσει θα ήταν σημαντικό να αναζητήσετε βοήθεια από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας ώστε να δείτε με ποιον τρόπο θα μπορούσατε να είστε βοηθητικοί για το παιδί σας.
Τμήμα Παιδιού&Εφήβου Ι.Ψ.Α.
Δήμητρα Νότα
Ψυχολόγος MSc,Εκπ. Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια
