Δήμητρα Παπαδήμα, (ΜΑ), Σύμβουλος Παιδιών & Εφήβων – Ψυχοθεραπεύτρια Gestalt
Το διαζύγιο και οι επιπτώσεις του είναι μια συνθήκη όπου τις τελευταίες δεκαετίες τη συναντάμε όλο και πιο συχνά. Πληθώρα ερευνών δείχνουν την αύξηση των διαζυγίων και εξετάζουν τις οικονομικο – κοινωνικές συνέπειες μιας τέτοιας απόφασης.
Η αλήθεια είναι ότι η διάλυση ενός γάμου είναι επώδυνη και δύσκολη υπόθεση. Όταν λοιπόν, ένα ζευγάρι αποφασίζει να πάρει διαζύγιο το πρώτο πράγμα που σκέφτεται είναι πως θα το πάρουν τα παιδιά. Μία από τις πιο συχνές ερωτήσεις που θέτουν οι γονείς που σκέφτονται ή αποφασίζουν να χωρίσουν σχετίζεται με το πώς θα γίνει να μην πληγωθούν τα παιδιά ή πως θα γίνει να μην τα επηρεάσει πολύ.
Το διαζύγιο είναι μια τραυματική εμπειρία για όλα τα μέλη της οικογένειας, οπότε και τα παιδιά θα βιώσουν μια δύσκολη εμπειρία. Πως θα μπορούσε μια τραυματική εμπειρία να μην επηρεάσει τα παιδιά; Η απάντηση είναι πως δε θα μπορούσε. Για παράδειγμα, η σκέψη ή η φαντασίωση ότι πλέον τα παιδιά θα μένουν με τον ένα γονιό και θα χρειάζεται να βλέπουν ορισμένες φορές τον άλλο αγχώνει και τρομάζει.
Πόσο μπορεί να διαρκέσει η «δύσκολη» περίοδος του διαζυγίου;
Συνήθως, είναι μια περίοδος που όλα τα μέλη της οικογένειας προσπαθούν να βρουν νέες ισορροπίες. Το διαζύγιο από τη στιγμή που αποφασίζεται μέχρι τη στιγμή που αρχίζει να γίνεται πράξη είναι μια διαδικασία που θα προκαλέσει συναισθήματα δυνατά, κάποιες φορές και ακραία. Πρόκειται για το κλείσιμο ενός σημαντικού κύκλου της πορείας του ανθρώπου είτε πρόκειται για παιδί είτε πρόκειται για ενήλικα και την έναρξη ενός νέου που φαντάζει δύσκολος και βιώνεται ως επώδυνος. Πολλοί παράγοντες θα παίξουν το ρόλο τους στο πως θα βιώσει ο καθένας και ειδικότερα τα παιδιά το διαζύγιο. Θα αναφερθούμε στους σημαντικότερους όπως: η ποιότητα του γάμου μέχρι την έναρξη των προβλημάτων, οι προσωπικότητες των δύο γονέων, η στάση απέναντι στα παιδιά μετά το χωρισμό, η σχέση των γονέων μετά το διαζύγιο, η ηλικία των παιδιών κατά τη διάρκεια του διαζυγίου.
Η ηλικία των παιδιών είναι ένας παράγοντας που χρειάζεται να λαμβάνεται υπόψη κάθε φορά προκείμενου να προχωρήσει η διαδικασία του διαζυγίου. Έχει διαπιστωθεί από έρευνες ότι μια μεγαλύτερη προσοχή χρειάζεται σε δύο ηλικιακά γκρουπ: το ένα είναι από βρέφη μέχρι και έξι (6) χρονών και το δεύτερο είναι από την προεφηβεία (10 περίπου) και μέχρι τα δεκαέξι περίπου χρόνια. Οι περισσότεροι γονείς ειδικά με τα παιδιά προσχολικής ηλικίας δεν ανησυχούν στηριζόμενοι στο επιχείρημα ότι δεν καταλαβαίνουν και πολλά πράγματα τα παιδιά σε αυτή την ηλικία. Στην προσχολική ηλικία εγκαθιδρύεται η έννοια της εμπιστοσύνης και η διάλυση της οικογένειας κλονίζει οριστικά την έννοια αυτή. Πολύ συχνά δεχόμαστε ερωτήσεις όπως: να το πούμε στα παιδιά; αντέχουν να ακούσουν; Μήπως είναι μικρά;
Οι αντιδράσεις των παιδιών στην ανακοίνωση και στη συνέχεια στην προσπάθεια συνειδητοποίησης της νέας πραγματικότητας σχετίζονται με την ηλικία στην οποία βρίσκονται. Για παράδειγμα, στα παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορεί να συναντήσουμε: κλάματα χωρίς αιτία, διαταραχή στο φαγητό πχ. ανορεξία, δυσκολίες στον ύπνο πχ. άρνηση του παιδιού να κοιμηθεί μόνο του, διακεκομμένος ύπνος ή εφιάλτες, γενικά αλλαγές σε καθημερινές συνήθειες, παλινδρόμηση σε προηγούμενες συμπεριφορές (π.χ. ξαναζητούν πιπίλα, μπιπερό, ή «βρέχουν» το κρεβατάκι τους κ.λπ.), φοβίες, εκρήξεις θυμού.
Σε οποιαδήποτε περίπτωση και ανεξαρτήτως αντιδράσεων κάθε διαζύγιο είναι το κλείσιμο ενός κύκλου όμως ταυτόχρονα και το ξεκίνημα ενός νέου. Τα παιδιά είναι το μέλλον μας, έχουν δικαίωμα στην ενημέρωση και τη στήριξη ώστε να βοηθηθούν να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις που έχει το διαζύγιο στη ζωή τους. Όταν τους προσφέρεται η αλήθεια με αγάπη, έχουν μια εκπληκτική ικανότητα να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις της ζωής και παράλληλα να αντλούν βαθιά μαθήματα ζωής.