Κι εκεί που προσπαθούσαμε να μαζέψουμε ότι απέμεινε από την παρατεταμένη οικονομική κρίση στη χώρα έρχεται μια καινούργια απειλή που μοιάζει ίσως και σοβαρότερη από την οικονομική καταστροφή. Μια απειλή στην υγεία και πιο συγκεκριμένα μια απειλή στη δημόσια υγεία.
Στην αρχή ακουγόταν σαν ένας μακρινός κίνδυνος που πλήττει την Ασία και απλά παρακολουθούσαμε και κάποιοι δυσπιστούσαμε αναφερόμενοι στις υπερβολές των δημοσιογράφων. Άρχισε όμως να μπαίνει και στην Ευρώπη με σχετικά γρήγορους και απειλητικούς ρυθμούς.
Σήμερα έχοντας μια πανδημία να πλήττει τις περισσότερες περιοχές του κόσμου με ελάχιστες εξαιρέσεις χωρών , στην Ελλάδα βρισκόμαστε σε αυστηρή απαγόρευση κυκλοφορίας άσκοπων εξόδων. Για τη μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων μας ζητήθηκε να μείνουμε στα σπίτια μας προκειμένου να μείνουμε ασφαλείς από τη μία και να μη μεταδώσουμε τον ιό με οποιονδήποτε τρόπο από την άλλη, μας ζητήθηκε να εφαρμόσουμε την πρακτική της κοινωνικής αποστασιοποίησης (social distancing). Αρκετοί έχουν αρχίζει να βρίσκονται θετικοί στον ιό, να νοσούν, να βρίσκονται σε καραντίνα ή να ανησυχούν από απόσταση πάλι για τους αγαπημένους τους που νοσούν.
Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα η μέχρι πρότινος ρουτίνα μας μοιάζει μiα μακρινή ανάμνηση. Η ρουτίνα στην εργασία, μια όμορφη έξοδος για φαγητό, σινεμά, θέατρο όλα μακρινά.
Για τον καθένα μας τόσο προσωπικά όσο και κοινωνικά η καθημερινότητα διαταράχτηκε σοβαρά και ψάχνουμε τους τρόπους να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα υπό την απειλή της σωματικής υγείας τόσο της δικής μας όσο και των αγαπημένων μας. Όμως για τα παιδιά πιθανότατα η ζωή άλλαξε ακόμη πιο δραστικά. Τα παιδιά ανά την υφήλιο χρειάστηκε να απομακρυνθούν από τα σχολεία τους, τις δραστηριότητες τους χωρίς να υπάρχει μια ξεκάθαρη εικόνα για το πότε θα επιστρέψουν σε αυτές. Έχουν σταματήσει οι βόλτες στις παιδικές χαρές, στους φίλους, στους παππούδες χωρίς να είναι σε θέση να αντιληφθούν τι ακριβώς συμβαίνει.
Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι θα τα αφήσουμε να φαντάζονται και να μένουν στην δυσκολία που βιώνουν στο να κατανοήσουν την παρούσα πραγματικότητα. Πριν όμως ξεκινήσουμε να μιλήσουμε στα παιδιά μας και να τα οδηγήσουμε στο να κατανοήσουν τι συμβαίνει είναι σημαντικό οι γονείς να διαχειριστούν το δικό τους άγχος και τις δικές τους δύσκολες σκέψεις γύρω από αυτή την πραγματικότητα. Αυτό που τονίζουμε όλοι οι ειδικοί στην παρούσα φάση είναι : «στο βαθμό που μπορείτε είναι εξαιρετικής σημασίας να είστε σε θέση να φροντίσετε τον εαυτό σας».
Πως μπορούμε όμως να φροντίσουμε τον εαυτό μας εν μέσω μιας τόσο κρίσιμης συνθήκης;
Σύμφωνα με τους περισσότερους Συλλόγους Ψυχολόγων υπάρχουν μερικές προτροπές που θα βοηθούσαν σε αυτή τη φάση:
• Κρατήστε στην κατάσταση μια προοπτική – Πάρτε μια βαθιά ανάσα και υπενθυμίστε στον εαυτό σας πως οι περισσότεροι άνθρωποι που νοσούν από τον ιό Covid-19 θα βιώσουν μέτριας έντασης συμπτώματα. Όλη αυτή η προσπάθεια πραγματοποιείται για να βοηθηθούν ομάδες ανθρώπων που είναι πιο ευάλωτοι στο να νοσήσουν. Καθώς η έκταση αυξάνεται είναι σημαντικό να παίρνετε όλα τα απαραίτητα μέτρα για να μένετε υγιείς εσείς και οι αγαπημένοι σας.
• Παρακολουθήστε τα γεγονότα – Προσπαθήστε να ενημερώνεστε από επίσημες πηγές που έχουν επιβεβαιωμένα στοιχεία και γεγονότα και μείνετε σε αυτά. Υπάρχουν πάρα πολλές πληροφορίες και χρειάζονται επιβεβαίωση πριν χρησιμοποιηθούν για να μη σας προκαλέσουν άσκοπο άγχος και πανικό.
• Επικοινωνήστε με τα παιδιά σας – Συζητήστε με τα παιδιά σας τα νέα που ακούγονται για τον ιο και την πανδημία με ειλικρίνεια και προσαρμοσμένα στην ηλικία των παιδιών που θα συζητήσετε. Μπορείτε να διευκολύνετε τα παιδιά να πέσουν λίγο τα επίπεδα του στρες προσπαθώντας να επικεντρώσετε στη δημιουργία μιας νέας ρουτίνας. Να θυμάστε ότι τα παιδιά σας θα παρατηρούν τις συμπεριφορές και τα συναισθήματα σας παίρνοντας ιδέες για το πώς να διαχειριστούν τα συναισθήματα τους αυτό το διάστημα. Μια καλή ιδέα θα είναι να υπάρξει ένα όριο στο πόσο θα παρακολουθούν τις εξελίξεις για να διατηρείται σε ένα επίπεδο και το άγχος.
• Παραμείνετε συνδεδεμένοι – Διατηρείστε τα κοινωνικά σας δίκτυα που στην παρούσα φάση σας δημιουργούν μια αίσθηση φυσιολογικότητας και θα σας δώσουν καλές ευκαιρίες για εξωτερίκευση συναισθημάτων και μοιράσματος άγχους. Με αυτόν τον τρόπο συντηρείτε μια κοινωνικότητα χωρίς να χρειάζεται να ρισκάρετε την υγεία σας. Μοιραστείτε χρήσιμες πληροφορίες από επίσημες πηγές με τους φίλους και τις οικογένειες σας. Θα βοηθήσει στο να διαχειριστούν κι αυτοί το άγχος τους.
• Αναζητήστε επαγγελματική βοήθεια – Αν αισθάνεστε έντονα συναισθήματα που σας κατακλύζουν όπως συναισθήματα άγχους, αγωνίας, νευρικότητας, πανικού, θλίψης που επηρεάζουν την προσπάθεια σας για εργασία, τις διαπροσωπικές σας σχέσεις καλό θα είναι να συμβουλευτείτε ένας ειδικό ψυχικής υγείας. Οι ψυχολόγοι και οι υπόλοιποι ειδικοί ψυχικής υγείας μπορούν να βοηθήσουν στο να γίνει διαχείριση υψηλών επιπέδου άγχους και να βρεθούν δημιουργικοί τρόποι να αντιμετωπιστεί αυτή η δύσκολη και απειλητική συνθήκη.
Δήμητρα Παπαδήμα, MA
Σύμβουλος Παιδιών & Εφήβων – Ψυχοθεραπεύτρια
Επιστημονική Συνεργάτης Ι.Ψ.Α.